Sesin normalden fazla çıkması! Sesin normalden fazla çıkarken daha çok bet tonuna dönmesi! Tonunda işittirmeye çalışmaktansa azarlamak, tehdit amaçlı yüksek perdeden ayarsız ve sevimsiz çıkması; bağırmak!
Bağırmanın aile içinde, okul sıralarında bir terbiye şeklinin olmadığını düşünüyorum.
Toplumda bağırtı seslerinin artması, azalması oradaki yüksek seviyeli insanların oranları için en iyi verilerden birisidir.
Örnek model insan Hz. Muhammed’in azarlama amaçlı kimseye bağırdığı bilgisi (*1) rivayeti kayıtlarda yoktur mesela! Yabancı yazarlarda Peygamberimizin bağırmadığını, azarlamadığını yazmışlardır. İslam yazarları da güzel ahlakla ilgili Peygamberimizi anlatırken, bağırıp azarlamadığını belirtirler ama nedense bunu Müslümanların din adamları ve biz Müslümanlar nedense birçok güzel ahlaka uymak gibi insanı yüksek seviyelere çıkaran, güzelleştiren güzel huylarını hayatımızda uygulamayız! Uhud Savaşı’nın kaybedilmesine sebep olan görev yerini terk eden Ashab’a bile kızıp, bağırmamıştır. Bu konuda Allah “Eğer onları azarlasaydın, onlar eski dinlerine dönüp uzaklaşacaklardı” (Ali İmran 159) buyuruyor Kuranı Keriminde.
Şimdi yeni moda (!) birçok hoca vaizinde veya hutbede azarlıyor, bağırıyor, karşısında birisi varmış da kavga ediyormuş gibi davranıyor!
Bağırmak bir konuyu anlatmanın en kötü yolu bile değildir. Yüksek sesle konuşmak, bağırarak konuşmak bir toplumda görgü kurallarına aykırıdır. Herhangi bir toplantıdan ayrıldıktan sonra “falan ne kadar da çok bağırarak konuşuyordu, of, başım ağırdı” diye konuşmalara çok şahit olmuşuzdur.
Bağırarak konuşmak insanları yorar! İnsanlar kendilerine birisinin bağırdığında strese girerler. Bağırıldığında hayvanlar hatta bitkiler bile strese girerler. Psikiyatrist Ayhan Songar; bir çalışma yapmıştı ve bu çalışmaya göre alçak sesli ve duygulu müzik ortamındaki vazo çiçeklerinin bağırtılı ve kulakları tahriş eden müziğin dinletildiği odadaki çiçeklere göre çok daha güzel çiçekler verdiği, daha da geliştiğini gördüğünü yazmıştı.
Bağırmak kötü bir iletişime örnek verilebilir.
Bağırarak konuşma yapmak, öğüt vermek, hatayı anlatmanın yolu değildir. Karşındaki insanların anlamayacağı bir iletişim tarzıdır ve insanları baskı altında tutmak için ego sahipleri tarafından kullanılabilir.
Tartışma programlarında tartışanların, spor programlarında bağırarak hakkını arayanların bağırmaları da avam arasında ki tartışmalara kötü bir model teşkil ettiği de bir gerçektir.
Bağırmadan anlatabilmeyi, öğretebilmeyi, bağırmamayı öğrenmeliyiz.
(1*) Thomas Carel, Kahramanlar: Hz. Muhammed, 1. Bölüm. (Thomas Carel’i örnek verme amacım bir de Müslüman olmayan yabancı birisinden Peygamberimizi okumak içindi.
Michael Hart; En Etkin 100 kitabında da Peygamberimizin insanlara bağırmadığını, azarlamadığını belirtir.