Erzurum coğrafi işareti tescillenmiş ürünler bakımından gün geçtikçe zenginleşiyor. Türk Patent ve Marka Kurumu (TPE)’nin Erzurum’a ait coğrafi işaret tescilini onayladığı 12 ürün bulunmaktadır. Bunlar: Civil Peynir, Ehram/İhram, Hınıs Fasulyesi, İspir Kuru Fasulyesi, Kadayıf Dolması, Karnavas Dut Pekmezi, Küflü Civil Peynir (Göğermiş Peynir), Oltu Cağ Kebabı, Oltu Taşı, İspir Kaymağı ve son olarak da Erzurum Su Böreği ve Narman Şeker Fasulyesi.
Bu çabaları takdir etmek gerekir. Ancak daha da tescillenecek çok ürünümüzün olduğunu bilelim. Peynir helvamız. Pastırmamız ve Sucuğumuz, Bardız kilimimiz, Tiftik papağımız ve eldivenimiz, Tandır ketemiz, Hıngelimiz, Kaz lokmamız, Lor dolmamız, Tut çullamamız gibi çok kayda değer ürünleri sayabiliriz.
08.08.2020 (bu cumartesi) tarihinde Oltu’da çok sevindirici bir açılışa şahit oldum. Bu açılışta coğrafi İşareti tescillenmiş Oltu Cağ Kebabı sadece tescille kalmayacak. Erzurum MÜSİAD üyeleri ortaklığıyla Oltaş adında bir üretim tesisinde Cağ Kebabı endüstri bir ürün olarak yarı pişmiş ya da pişmiş olarak ülkenin her tarafına markalı olarak marketlerin raflarında yerini alacaktır. Bu tesiste 90 kişi istihdam edilecektir. Cağ kebabı koyun etinden yapılacağı için kentimizde ve yöremizde gün geçtikçe azalan koyunculuk teşvik edilecektir. Bu gibi tesislerin yaşatılması ve çoğalması için valiliğin, tüm belediyelerin ve bürokrasinin yardımcı olacağı açık açık söylendi.
Bu tesisin açılışında şu çıkarımları yaptım. Evet, coğrafi işaretli ürünlerimiz 12 adet oldu. Bu ürünler teşvik edilmez ve sürdürülebilir bir yatırıma döndürülmezse sadece kâğıt üzerinde kalır.
Kayseri ne orman ürünleri ne de hayvan besiciliği açısından zengin bir kent değildir. Kayseri iktisat tarihi hakkında araştırma yaparken bir yazımda şu cümleye rastladım: “1911 yılında 10 bin büyük baş hayvan Erzurum’dan Kayseri’ye getirilerek pastırma ve sucuk yapılarak İstanbul’a sevk ediliyor.” Bugün orman ürünleri kenti olmadığı halde mobilya ve sunta sanayisi konusunda Kayseri’nin gelişmiş durumu ortada.
İmdi Hınıs fasulyesi, İspir fasulyesi ve Narman Şeker fasulyesi yemeği yiyeceğim diyen bir yabancıya hangi lokantayı önerebiliriz. Bu lokantada adını saydığım fasulyelerden kuru fasulye yemeği yapılmaktadır diye bir yazı gördünüz mü?
Lütfen söyleyin kuru fasulye yemek için Trabzon’a mı gidelim! Sütlü aş için Zigana’ya mı gidelim!
Yol boyunca Erzurum’un coğrafi işaretli ürünlerinden almak isteyenler nerden alacaklar!
Tosya pirincini ben çevre yolu boyunca satış yapan dükkânlardan satın aldım. Çorum leblebisini çevre yoldan satın aldım. Kayseri otogarında yazıhanelerden çok pastırma ve sucuk dükkânlarıyla dolu. Konya otogarı Mevlana şekerleri dükkânıyla dolu. Afyon otogarı lokumlarıyla, Isparta gül sanayi ürünleriyle dolu. Ya biz de ne var? Üç beş Oltu Taşçı ve tesbihçi!
Yakinen bildiğim için Aziziye Belediyesi ve Erzurum Aktif İş Kadınları Dostluk ve Dayanışma Derneği’nin ortaklaşa yürüttükleri atölyelerde ürettikleri Ehram dokuma kumaşı dünyada eşi ve benzeri olmayan bir dokuma endüstri ürünü. Ehram markası adı altında ehramdan yapılan giyim ve ev dekoratif ürünleri almak isteyen nereden alacaklar?
Evet, yinelemek durumundayım tescil almak çok güzel, ancak üreteni destekleyerek pazarlama ve markalaşma olmadan bu değerler istenen amaca hizmet etmeyecektir. Müşterinin ayağına gelmesini beklemek devri kapandı, ayağına gideceksin, ürününü pazarlayacaksın ve satacaksın. Bursa ve Ankara Erzurum Tanıtım Günlerinde Pasinler Belediyesi Pasinler patatesini haşlayıp lahanasını da parçalayarak dağıtırlar. Vatandaşlar yedikten sonra çok güzelmiş, satın almak istiyoruz, var mı? Dediklerinde hayır yok, biz tanıtım için getirdik!
Fuarlarda Erzurumlu olmadığı halde Erzurum adına cağ kebabı satanlara ne demeli!
İktisadi akıl bu kentin camilerinde anlatılmazsa, kahvehanelerinde, köyodalarında konuşulmazsa, eli kalem tutanlar siyaset ve din üzerine konuşmalarını azaltmazlarsa, yoksulluk, yolsuzluk ve fukaralık eleştirilmezse üç beş fedakâr insanla bu kent zenginleşemeyecek, kaliteli göç önlenemeyecektir.
Oltaş’ın Cağ Kebabı üretim çabasını takdir ediyorum. Markaları yoksa tez elden marklarını alsınlar.
Diğer ürünler için iyi bir yol gösterici olacağını umut ediyorum.