Dağlık Karabağ, hukuken Azerbaycan sınırları içinde bulunan, ancak fiilen Ermenistan tarafından işgal edilmiş olan bir bölge. Burada yaşayan Azerbaycanlıların tamamı ya öldürülerek, ya da göçe zorlanarak yok edilmek istenmiş. Bu insanlık trajedisine yıllardır çare bulunamıyor. Bu yüzden de, evlerini, köylerini terk etmek zorunda kalmış olan binlerce insan çok zor koşullar içinde mülteci hayatı yaşıyor.
Dağlık Karabağ sorunu oldukça uzun bir tarihi geçmişe sahip. Ermenistan'ın üzerinde hak iddia ettiği bu topraklar Karabağ bölgesinin küçük bir bölümünü kapsıyor .Ermenilere göre bu topraklarda onlar hep var oldular.Onlara göre Azeriler sonradan geldiler. Peki, gerçekten böyle miydi? Aslında bunun böyle olmadığı pek çok belge ile ispat edildi.
Ermenistan ve Azerbaycan arasında geçmişten günümüze büyük bir sorun olan Dağlık Karabağ, Ermenilerin “Büyük Ermenistan” hayallerinin bir parçasıdır aslında. Gerçekte hukuksal ve tarihsel anlamda bir Azerbaycan toprağı olan Dağlık Karabağ bölgesi günümüzde Ermenistan işgali altındadır ve bölgedeki nüfus çoğunluğu da Ermenilere aittir.
Gerçekte nedir bu sorunun iç yüzü?
Dağlık Karabağ bölgesi herşeyden önce jeopolitik konumu nedeniyle önemli bir yere sahiptir. Bölge nüfusunun büyük bölümü Türk olan ve Azerbaycan toprakları içinde yer alan Dağlık Karabağ bölgesine Ruslar tarafından 19. yy.dan itibaren Ermeni nüfus yerleştirilmeye başlanmıştır. Doğal olarak bölgede çatışma ve kargaşaların baş göstermesi üzerine ise SSCB 1923 yılında bölgeye özerklik statüsü vermiştir. Temel amaç bölgeye Ermenileri yerleştirmek suretiyle burada Ermeni nüfus çoğunluğu yaratmak, Azerileri bölgeden temizlemek ve böylece Dağlık Karabağ’ı elde etmektir.
Ermeni ve Rusların işbirliği içinde yürüttükleri politika sonucu günümüzde bölge nüfusunun çoğunluğunu Ermeniler oluşturmaktadır. Hocalı katliamı başta olmak üzere insanlık dışı müdahalelerle Azerilerin topraklarından haksız yere sürülmesi, katliamlara maruz kalmaları sonucu bu işgal günümüzde de halen devam etmektedir. Azerbaycan uluslararası hukuk alanında haklı durumda olmasına rağmen Türkiye dışında çok fazla ülkenin desteğini ne yazık ki görememiştir.
Azerbaycan ve Ermenistan devletlerinin Karabağ sorunu için barışçıl bir çözüm bulmalarını teşvik etme amacıyla, 1992 yılında Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı tarafından Minsk Grubu kuruldu. ABD, Rusya ve Fransa eş başkan kabul edildi. Eğer Minsk Üçlüsü bu bölgede sebatkar ve adil bir şekilde davranıp, çözüm odaklı kararlar alabilseydi, şu an durum çok farklı olurdu.Bu sorunu çözmeyi gerçekten isteselerdi belki de çok kısa zaman içinde bu sorun kökten halledilebilirdi.Bu krizde asıl aktör Rusya'dır. Çünkü Ermenistan sınırlarını Rus birlikleri koruyor. Rusların askeri destekleri olmasaydı Ermeniler hiçbir koşulda askeri üstünlük sağlayamazlardı..Batı ülkelerinin tamamı bu sorunu Ermeniler lehine çözmekten yana.Garip bir durum ama Batı ve Doğu zımnen anlaşmış durumda.Şii olan İran bile ülkesinde 20 milyona yaklaşan Azeri Türk varlığı nedeniyle Ermenilere destek veriyor.
Dün itibariyle Azerbaycan ordusu 24 yıl sonra ilk defa Ermeni işgali altındaki Dağlık Karabağ'da ilerleyip yeni bir cephe daha elde etti. Çatışmalar Rusya'nın araya girmesiyle sona erdi. Ancak, bölgede durum hala gergin.
Dağlık Karabağ sorunu çözüm bulursa, bölgede kapsamlı işbirliği için daha da güzel imkanlar oluşabilir. Karabağ sorunu çözülmedikçe uzlaşmaz tutumunu sürdüren Ermenistan'ın bölgedeki projelerde yer alması zor.
Türkiye ise, güçlü iktidar partisiyle Azerbaycan topraklarının her bir karesi özgür kalıncaya kadar kardeş ülkeye destek olmaya devam edecek.
Tavrımız net.
İki devlet, tek millet...
