Erzurum, sosyo-kültürel ve ekonomik açıdan Türkiye’nin en hızlı gerileyen illerinden biri. İller bazında genel gelişmişlik düzeyinde 71.sırada… Bu kötü gidişatı TÜİK raporları belgeliyor. Yani, konunun sencesi bencesi kalmıyor. Bazı bürokratların görev sürelerini doldurana kadar “polyannacılık” oynama arzusunu ve bardağı dolu tarafından gösterme eğilimini artık kimse yutmuyor. Her şey apaçık ortada! Son çeyrek asırda iyimser(!)” bürokratlar, vekiller, yerel yöneticiler, oda ve borsa başkanları “hallerinden ve şehirden memnun” bir vaziyette gelip gidiyor; ancak Erzurum iyice kan kaybediyor, kötüleşiyor.
Erzurum’u bu kötü gidişattan kurtarmak için son zamanlarda farklı muhitlerde ve formatlarda toplantılar yapılıyor, şehrin şaha kalkması için sorun tespiti, çözüm önerileri ve hedefler belirleniyor, yine şehrin kaderi değişmiyor.
Hafta sonu Erzurum’da yine Erzurum’un kalkınması için kamu kurum ve kuruluş, üniversite, siyasi parti, basın, STK temsilcilerinin ve bürokratların katıldığı bir toplantı yapıldı. Biz de Şehir ve Kültür Araştırmaları Derneği Başkanı sıfatıyla bu toplantıya davet edildik.
Toplantının adı oldukça anlamlı ve iddialıydı. Toplantının adında bir yenilik ve farkındalık vardı. Toplantının adındaki “Değişen” kelimesi meselelere hep aynı pencereden bakılmayacağının ipucunu veriyordu. Ayrıca “Değişen Dünya ve Erzurum” ifadesi senelerce ifade ettiğim Erzurum’un kalkınmasında Türkiye’nin dış politikası ve dünyanın biçimlenmesinin çok önemli olduğuna dair düşüncelerimizi destekliyordu. Toplantı projeksiyonlarımızı dünyaya çevirip oradan Erzurum’a baktığımızda daha önce fark edilmemiş fırsatların konuşulacak olması nedeniyle önemliydi:
“Değişen Dünya ve Erzurum’un Yeni Fırsatları- Ekonomik İstişare Forumu”
Bu toplantı Erzurum’un, alışılmış tespitlerin, ezberlerin ve algıların ötesinde değişen dünya ve ülke şartlarında yeniden ele alınıp değerlendirilmesi için bundan altı ay evvel İçişleri Bakanı Sayın Efgân Âlâ’nın girişimiyle başlayan bir sürecin sonucu. Bakanımız Efgan Âlâ’nın TOBB Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu’ndan Erzurum üzerine ciddi bir çalışma istemesi üzerine TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi’nin Rektör Yardımcısı ve TEPAV Direktörü Prof. Dr. Güven Sak hoca öncülüğünde bilimsel bir heyet kuruldu. Erzurum’daki kamu kurum ve kuruluşlardan, Atatürk Üniversitesi’nden, TÜİK’ten Erzurum’la ilgili alınan değerler uzmanlarca karşılaştırmalı okumalarla yepyeni tespitlere kapı araladı. Bilhassa İçişleri Bakanı Müşavirlerinden Erzurum’un son İl Özel İdaresi Sekreteri Adnan Yazıcı’nın bu süreçte yoğun mesai harcadığını yakından biliyorum. Yine TEPAV’dan (Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı) analist Emre Koyuncu’nun ve Ozan Acar’ın da gayretleriyle ortaya birbirinden ilginç sonuçların olduğu rapor çıktı.
Çalışma daha önce yapılan toplantılarda olduğu gibi esasında şehrin önceliklerini ve kaynaklarını belirlemek amacıyla yapıldı. Ancak dünyadan, Türkiye’den ve Erzurum’dan alınan değerlerin altı ay boyunca analiz edilmesiyle ciddi sonuçlar ortaya çıkarılmış, bu sonuçlar (tespit, çözüm önerileri, hedefler, öneriler) istişare formuna davet edilen Erzurumluların bilgi ve görüşlerine sunuluyor, Erzurumlulardan değerlendirme isteniyordu. Bu yönüyle orijinal bir çalışmaydı. Her masa birbirinden farklı ilgi alanları olan insanların toplandığı ayrı bir tartışma ve istişare zeminiydi. Her masa ve toplantıya katılan her paydaş arasında ciddi bir diyalog gerçekleşti.
Ağlama seansı değildi bir kere, bu forum. Değişen dünya ve yeni eğilimler ışığında akıl birliği yapıp amaç dağınıklığı yaşamadan bir iki hedef belirleyip -buna şehrin öncelikleri de diyebiliriz- akıl birliğiyle, istişare kültürüyle şehrin kaynaklarını en doğru biçimde belirleyip sonuç alma üzerine bir gün boyu yapılan bir çalışmaydı.
Günün sonunda yaklaşık 30 kişinin katıldığı, gün boyu yapılan çalışmaların değerlendirme toplantısında İçişleri Bakanımız Sayın Efgan Âlâ’nın söz ve tutumları Erzurum’un kalkınması için bakanımızın ne kadar samimi olduğunu gösterdi bana. Değerlendirme toplantısında bazı kamu müdürlerini adeta görev ve yetki alanlarıyla ilgili adeta sınava tabii tuttu ve müdürlerin sahalarıyla ilgili net bilgi sahibi olmamalarına biraz da öfkelendi. Bakanımızın sonuç odaklı ve pragmatik biri olduğunu biliyorduk. Bu toplantıda gördük ki, tıpkı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan gibi “fikri takibe önem veren ve sorgulayan, tembelliğe ve bahaneciliğe tahammülü olmayan” bir yapısı var. Gelecek dönem muhtemelen Erzurum milletvekili olacak Efgan Bey’in bu yönü Erzurum için beni umutlandırıyor. Kaldı ki, seçim döneminde sayın bakanımızın sıkça Erzurum’da olacağını varsayarsak kamu kurumlarının ve yerel yönetimlerin üzerinde bu süreçte ciddi bir denetleme, takip ve kontrol olacağı muhakkak. Bu da şehir için iyi bir şey.
TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu’nun dediği gibi Efgan Âlâ adı bir kere alışılmışın dışında, yeni fikirlere aç, araştıran, üreten bir devlet adamı. Bugünkü yazımı Sayın Efgan Âlâ’nın konuşmasından not ettiğim birkaç cümleyle bitirmek istiyorum:
“Karşılaştırmalı üstün olduğumuz alanları iyi tespit edelim. Şehrimiz adına doğru bildiğimiz yanlışlar ve yanlış bildiğimiz doğruları ortaya çıkaralım. Şehrimize neler yapılabilir kadar neler yapılamazı da bilmemiz gerekir. Erzurum’da araştırma ve geliştirmeye daha çok önem verilmelidir. Bu çalışmaların sonuçları pratiğe dökülmelidir. Bu nedenle bu forumdan çıkacak sonuçlar doğrultusunda şehrin öncelikleri ve kaynaklarını şehir, ülke ve dünya ölçeğinde yeniden tespit edip belki sadece birkaç hedefe odaklanıp basamakları teker teker çıkmalıyız. Ben ekonomik akıl istiyorum. Erzurum’da artık zaman, hamle yapma zamanıdır.”
(İstişare Formu’nda Erzurum’la ilgili ele alınan olumlu-olumsuz tespitler ve öneriler ve bu konulardaki düşüncelerimi gelecek yazıda siz değerli okurlarımla paylaşacağım.)