İşte bu hareketlilikler eğer kendi haline bırakılırsa piyasada sermaye üstünlüğü olanın, fiziksel gücü fazla olanın zayıf olanlar karşısında hukuken ezilmesi söz konusu olacaktır. Bunun için insanoğlu birlikte yaşama kültürü neticesinde günümüzde sivil toplum kuruluşları olarak adlandırılan “meslek örgütleri”ni oluşturmuşlardır.
Meslek örgütleri neden önemli sorusunun cevabı ETSO neden önemli sorusunun da cevabının genel kısımlarını yanıtlayabilir. Ancak Erzurum Ticaret ve Sanayi Odasının diğer meslek örgütlenmelerinden farklı olarak bir takım hususlara sahip olduğunu ifade etmek gerekir.
ETSO diğer meslek örgütlerinden farklı değerlendirilirken öncelikle coğrafi bakımdan bulunduğu yeri ele almak gerekir. Çünkü ETSO ekonomik bakımdan çok güçlü manevraların yaşanmadığı bir bölgenin içerisinde yer alan ticaret ve sanayi kuruluşlarını bir araya getirerek öncelikle beraberlik sağlayarak birlik olma kültürünün somut göstergesi olmaktadır. Yani zayıf argümanlara sahip bir bölgede güçlü bir birlikteliğinin somut göstergesi olarak duruşunu sergilemektedir.
Bunun yanı sıra ETSO mevsimsel açıdan oldukça sert ve acımasız bir iklimin içerisinde yer alan ticaret ve sanayi kuruluşlarını bir araya getirerek aynı sıkıntıları paylaşma konusunda da önemli bir görev üstlenmektedir. Çünkü bilindiği üzere sevinçlerin paylaşılması huzuru artırırken sıkıntıların paylaşılması ise sıkıntıları azaltmaktadır. Buna göre aynı zahmetin içerisinde yer alan bu kurum ve kuruluşların aynı sevinç ve aynı sıkıntı ortağı olarak bir çatı altında birleşmesi ETSO’nun varlığı ile vücut bulmaktadır.
ETSO’nun bölgenin diğer kuruluşları ile ekonomik karşılaştırması farklı bir konudur. Fakat bakıldığında ETSO gibi bir kuruluşun bu bölgenin iktisadi kalkınmasında dikkate alınması gereken hususların belirlenmesi bakımından başlıca aktörlerinden biri olduğu görülmektedir. Çünkü yaklaşık 5000 civarı bir üyeye sahip kuruluşun bölgenin ticari ve sanayi sorunlarını ifade etmesi bakımından önemli bir potansiyele sahip olduğunu söylemek mümkündür.
Aslında daha birçok neden sıralamak ve bunları gerekçelendirmek mümkün, fakat bir gerçek var ki Erzurum ve bölgenin önemli bir sivil toplum kuruluşu olarak ETSO her daim öneme haiz bir örgüt olarak yerini alacaktır. Bu diğer sivil toplum örgütlerinin önemsiz olduğu anlamına gelmemelidir. Her kuruluşun kendi içinde ve etrafında oluşturduğu bir sinerji ve güç muhakkak vardır. Ancak ETSO’nun üye sayısı ve iktisadi olaylara yakınlığı nedeniyle farklı değerlendirilmesi gerektiği de izahtan varestedir.
1919 Yılında kurulan ve nerdeyse yüzyıl gibi bir asrı bünyesinde eriten bir çınar gibi ETSO “kalkınma sürecinde” fikri alınması ve görüşlerine değer verilmesi gereken bir sivil toplum kuruluşudur. Günümüz itibariyle genç iş adamları ve kadın girişimcilere ilişkin de bünyesinde bir organizasyona sahip olan ETSO bölgenin iktisadi sorunlarının tespitinde ve çözüm önerilerinin somut olarak değerlendirilmesinde öncü bir Anadolu değeridir.