Aydın Türk Ocağı tarafından düzenlenen ‘Sarıkamış Harekatı’ konferansına konuşmacı olarak Erzurum Atatürk Üniversitesi emekli öğretim üyesi Tarihçi Prof. Dr. Enver Konukçu katıldı. Anma programını TBMM İdare Amiri ve MHP Aydın Büyükşehir Başkan Adayı Ali Uzunırmak, MHP Efeler Belediye Başkan Adayı Recep Taner, MHP İl Başkanı Fevzi Köse, MHP Merkez İlçe Başkanı Mehmet Uysal, Aydın Türk Ocağı Başkanı Dr. Eyüp Doyuran ve Türk Ocağı üyeleri izledi.
Sarıkamış üzerine bölgede saha çalışmaları da yapan Prof. Dr. Enver Konukçu, yaptığı sunumda, “Rusların asırlar boyunca en büyük hedeflerinden biri sıcak denizlere inmektir. İskenderun ve Aden Körfezlerine ulaşmak istermişlerdir.1820’lerden sonra Sarıkamış bölgesi Osmanlı-Rus Savaşlarına sahne olmuştur. Ruslar işgal ettikleri Tiflis, Gümrü, Gence ve Sarıkamış’ı askeri kasabalar haline dönüştürmüşlerdir. Türkleri bu kasabaların dışına çıkarmışlardı. Türkler sabah kasabalara girip akşamları terk etmek zorunda idi. Bu bölgelere Alman, Rus ve Malokanları yerleştirmişlerdir. Sarıkamış kan dondurucu bir coğrafyaya sahiptir. Bölgede halk ‘Bizim askerimizi Rus değil, mareşal kış yenmiştir’ der. Sarıkamış Harekatı esnasında bölgede iklim çok soğuk idi. Dağda ani başlayan bora-tipi ölüm getirir. Hava o kadar soğuk idi ki askerlerin bazılarının soğuğun etkisi ile ruh sağlıklarının bozulduğu görülmüştür. Bazı askerler yarı çıplak karda dolaşmaya başlar, anlamsız hareketler ederler” dedi.
1914’te 1. Dünya Savaşı başlayınca Osmanlının iki önemli cephede savaştığını anımsatan Konukçu, “Çanakkale ve Sarıkamış. Sarıkamış biter, Çanakkale başlar. Çanakkale biter Milli Mücadele başlar. Bütün bu cephelerde aynı kadrolar ve subaylar savaşmıştır. Rus askeri kaynakları incelendiğinde Türk Ordusu oluşturulan ihata manevra planlarını uygulamışlardır. Savaşa girmede Enver Paşa’nın tutumu ne olursa olsun, Sarıkamış’ta savaşa istesek de istemesek de girecektik. Biz davranmasaydık zaten Ruslar bize saldıracaktı. Rus harp tarihçilerine göre Türkler Ruslara değil kışa ve soğuğa yenilmişlerdir. Rus çarı noel kutlaması için Sarıkamış’a gelecekti. Türkler Sarıkamış’a girseydi, Rus çarı Türk Ordusunca esir alınacaktı. Harekat başarıya ulaşsaydı Rusya çökerdi. Sarıkamış İhata Manevrası plan olarak oluşturulurken Ordu komutanları bölgeyi tanımadan ve yeterli hazırlık yapmadan yeni bir cephe açmışlardır. Örneğin Sarıkamış’a askerin ekmeği Eskişehir’den geliyordu. Köylü verirse asker sıcak yerdi. Ayrıca 1915’in ikinci yarısında kolera hastalığı hem Türk hem de Rus ordusunda çok büyük kayıplara yol açmıştır. Bölgedeki Türk ordusunun birliklerinin asker mevcutları çok azaldığı için kendilerine verilen görevleri yerine getiremez olmuştur. Rusların kışkırtması sonucu Türkleri arkadan vuran Ermenileri bölgeden uzaklaştırılmasını Türk Ordusu istemiştir” diye konuştu.
“ERMENİ İHANETİ VAR”
“Sarıkamış felaketinin arkasında Ermenilerin ihaneti vardır” diyen Konukçu, sözlerini şöyle tamamladı: “Göç esnasında ermeni kafileleri Türk jandarmasının kontrolünde ve korumasında bölgeden uzaklaştırılmışlardır. Sarıkamış’ta Rusların kayıplarının 100 bin civarında olduğu bilinir. Türk ordusunun kayıpları söylendiği gibi 90 bin değildir. Genel Kurmay’ın kayıtlarında 90 bin kayıp bilgisi yoktur. Araştırmacıların tespitleri 50 bini geçmemektedir. Ağır soğuk şartlarının dışında kolera ve tifüs ordunun telef olmasına sebep olmuştur. Sarıkamış’ta savaşan çok büyük kahramanlar tarihte mütevazi yerlerini almışlardır. Eli kalem tutmayan askerler Sarıkamış ile beraber hatıralarını yazmaya başlamışlardır. ABD Wespoint Askeri Harp Okulu’nda Sarıkamış Harekatı stratejik plan olarak derslerde okutulmaktadır”
Sarıkamış üzerine bölgede saha çalışmaları da yapan Prof. Dr. Enver Konukçu, yaptığı sunumda, “Rusların asırlar boyunca en büyük hedeflerinden biri sıcak denizlere inmektir. İskenderun ve Aden Körfezlerine ulaşmak istermişlerdir.1820’lerden sonra Sarıkamış bölgesi Osmanlı-Rus Savaşlarına sahne olmuştur. Ruslar işgal ettikleri Tiflis, Gümrü, Gence ve Sarıkamış’ı askeri kasabalar haline dönüştürmüşlerdir. Türkleri bu kasabaların dışına çıkarmışlardı. Türkler sabah kasabalara girip akşamları terk etmek zorunda idi. Bu bölgelere Alman, Rus ve Malokanları yerleştirmişlerdir. Sarıkamış kan dondurucu bir coğrafyaya sahiptir. Bölgede halk ‘Bizim askerimizi Rus değil, mareşal kış yenmiştir’ der. Sarıkamış Harekatı esnasında bölgede iklim çok soğuk idi. Dağda ani başlayan bora-tipi ölüm getirir. Hava o kadar soğuk idi ki askerlerin bazılarının soğuğun etkisi ile ruh sağlıklarının bozulduğu görülmüştür. Bazı askerler yarı çıplak karda dolaşmaya başlar, anlamsız hareketler ederler” dedi.
1914’te 1. Dünya Savaşı başlayınca Osmanlının iki önemli cephede savaştığını anımsatan Konukçu, “Çanakkale ve Sarıkamış. Sarıkamış biter, Çanakkale başlar. Çanakkale biter Milli Mücadele başlar. Bütün bu cephelerde aynı kadrolar ve subaylar savaşmıştır. Rus askeri kaynakları incelendiğinde Türk Ordusu oluşturulan ihata manevra planlarını uygulamışlardır. Savaşa girmede Enver Paşa’nın tutumu ne olursa olsun, Sarıkamış’ta savaşa istesek de istemesek de girecektik. Biz davranmasaydık zaten Ruslar bize saldıracaktı. Rus harp tarihçilerine göre Türkler Ruslara değil kışa ve soğuğa yenilmişlerdir. Rus çarı noel kutlaması için Sarıkamış’a gelecekti. Türkler Sarıkamış’a girseydi, Rus çarı Türk Ordusunca esir alınacaktı. Harekat başarıya ulaşsaydı Rusya çökerdi. Sarıkamış İhata Manevrası plan olarak oluşturulurken Ordu komutanları bölgeyi tanımadan ve yeterli hazırlık yapmadan yeni bir cephe açmışlardır. Örneğin Sarıkamış’a askerin ekmeği Eskişehir’den geliyordu. Köylü verirse asker sıcak yerdi. Ayrıca 1915’in ikinci yarısında kolera hastalığı hem Türk hem de Rus ordusunda çok büyük kayıplara yol açmıştır. Bölgedeki Türk ordusunun birliklerinin asker mevcutları çok azaldığı için kendilerine verilen görevleri yerine getiremez olmuştur. Rusların kışkırtması sonucu Türkleri arkadan vuran Ermenileri bölgeden uzaklaştırılmasını Türk Ordusu istemiştir” diye konuştu.
“ERMENİ İHANETİ VAR”
“Sarıkamış felaketinin arkasında Ermenilerin ihaneti vardır” diyen Konukçu, sözlerini şöyle tamamladı: “Göç esnasında ermeni kafileleri Türk jandarmasının kontrolünde ve korumasında bölgeden uzaklaştırılmışlardır. Sarıkamış’ta Rusların kayıplarının 100 bin civarında olduğu bilinir. Türk ordusunun kayıpları söylendiği gibi 90 bin değildir. Genel Kurmay’ın kayıtlarında 90 bin kayıp bilgisi yoktur. Araştırmacıların tespitleri 50 bini geçmemektedir. Ağır soğuk şartlarının dışında kolera ve tifüs ordunun telef olmasına sebep olmuştur. Sarıkamış’ta savaşan çok büyük kahramanlar tarihte mütevazi yerlerini almışlardır. Eli kalem tutmayan askerler Sarıkamış ile beraber hatıralarını yazmaya başlamışlardır. ABD Wespoint Askeri Harp Okulu’nda Sarıkamış Harekatı stratejik plan olarak derslerde okutulmaktadır”
Editör
Son Güncelleme: 30.12.2013 10:00
