Saltuklu açıklamasında şu ifadelere yer verdi: “Çocukluğumda candan katıldığım ve mutlu olduğum gün, savaşın en acımasızlığını yaşayan her fırsatta bu acıları bize anlatan rahmetli dedem İdris Arıkan’ın elimden tutup götürdüğü 12 Mart Erzurum’un kurtuluş günüydü. O gün her Erzurumlu gibi ben de elemi ve sevinci beraber yaşardım. Bundan ötürüdür ki, 12 Mart Erzurumlunun hem matemli hem de mutlu bir günüdür.
Matemli günüdür, çünkü; Cevat Dursunoğlu Milli Mücadele’de Erzurum adlı eserinde o elemli ve acı günleri şu cümlelerle yâd eder: “Çocukluğumun en mesut günlerini geçirdiğim ve 1915–1916 kışında tabyalarında dövüştüğüm Erzurum şehri bir enkaz yığını olmuştu. Savaştan önce 80.000 nüfusu oldukça refahla besleyen, çarşılarında, pazarlarında kalabalıktan geçilmeyen bu gösterişli sınır kentinden kocaman bir köy harabesi ortada kalmıştı. Savaş yıllarında on binlerce insan tifüsten ve çeşitli bulaşıcı hastalıklardan ölmüş, istila öncesinde eli ayağı tutanlar muhacir olmuş, 10.000 kadar hemşeriyi de Ermeniler çekilirken öldürmüşlerdi. Şehirde kılıç artığı olarak üç, dört bin kişi kalmıştı…”
Matemli günüdür, çünkü; 13 Mart 1920 tarihinde Erzurum’un düşmandan kurtuluşu için yapılan törendeki konuşmasında Meliha Hanım şöyle diyordu; “Bugün yavruları babasız, anaları yavrusuz bırakan cellâtların Erzurum’umuzdan ayrıldığının ikinci senesiymiş. Onun için her ocakta matem, her gözde yaş, her kalpte intikam var. Babamın etmeğiyle (ekmeğiyle) doyan nankörler, yüreklerinden Allah ve vicdan korkusunu kovarak evler yakarken, içinde binlerce Müslüman ve Türk boğmuşlar. İhtiyar nenemden sordum:
_ Ya sen o cellâtların elinden nasıl kurtuldun? Cevap verirken gözlerinden yaşlar parlıyordu:
— Bizi ORDU kurtardı...”
12 Mart Erzurum’un matem günüdür, çünkü; Kentin içerisindeki binlerce şehit mezarları ve içerisinde yüzlerce masumun yandığı harabeleri ziyaret eden tören kafilesi “Yiğit Uyutmaz Hanı” önüne geldiğinde “Albayrak Mektebi muallimlerinden Raci Efendi” yaptığı konuşmada şöyle diyordu:
Efendiler!
İşte bu yer o yerdir ki: Babalarımız, kardeşlerimiz; hanelerinden, validelerimiz, hemşirelerimiz; evlatlarından, yavrucuklarımız; beşiklerinden ayrılarak, burada, bu meydan-ı fecaatte o vahşi, o kahpe Ermenilerin baltaları, satırları, süngüler altında parçalanmıştır…..
İşte bu yer o yerdir ki: Erkek, kadın, gelin, kız, çocuk yüzlerce Müslüman’ın ah ve iniltileri buradan semaya yükselmiş, buradan arş titremiş, buradan ruh-i peygamberiyi cerihadar (yaralı) etmiştir…
Efendiler!
Bir kere başımızı sağımıza çevirelim, bakınız ne göreceğiz? Bir meydan-ı Kerbela! Evet; solumuza dönelim, bakınız ne seyredeceğiz: Evet; bir meşhed-i Hüseyin (şehit Hüseyin’in gömüldüğü yer) değil mi?
Ey Erzurumlular! Eğer biz bundan ve bu kanlı, korkunç, iğrenç levhaları gördükten sonra, yine eski uykumuza dalar, eski idraksizliğimize devam edecek olursak; emin olunuz ki iki sene evvel burada analarımızı, babalarımızı, evlatlarımızı, baltalarla, satırlarla parçalayan o Ermeniler ve vahşiler, çok uzağa gitmemişlerdir. Ve pek yakın bir zamanda yine onları, yine o yağlı ve kanları kurumayan baltaları başımız ucunda göreceğiz….
Efendiler!
Bugün bizim için bir çare-i halas (kurtuluş çaresi) var ise, o da her vakit her saat bize yapılan zulüm ve şenaatleri hatırlayarak, aramızda her türlü dedikoduları ve manasız tefrikaları kaldırarak ittifak etmek ve birleşmemiz olacaktır.”
12 Mart Erzurum’un sevinçli, neşeli ve mutlu günüdür, çünkü;
Kazım Karabekir Paşa’nın ifadesiyle Erzurum açlık, Ermeniler ve kış mevsimi gibi üç düşmanla savaşıyordu. Bu üç düşmana tifüs, kolera gibi hastalıkları ve eşkıyayı da katarsak haksızlık etmemiş oluruz. Bu kadar düşmanı yendiğimiz için 12 Mart sevinçli gündür.
12 Mart Erzurum’un kutlu günüdür, çünkü;
Kurtuluştan sonra Erzurum Kongresi’ni yapan, Mustafa Kemal’in sevgi ve takdirini kazanan bir kenttir.
Milli Mücadele’den sonra üç önemli kongre yapılmıştır, (İzmir) Türkiye İktisat kongresi, Maarif Kongresi ve Tıp kongresi.
İzmir İktisat Kongresi’nde Mustafa Kemal, milletin kurtuluşu için Erzurum kongresi ne kadar önemliyse İktisat Kongresi de o denli önemlidir diyordu.
“Efendiler
Heyet-i aliyenizin bugün akdetmiş olduğu Türkiye İktisat Kongresi çok mühimdir. Çok tarihidir. Nasıl ki, Erzurum Kongresi felaket noktasına gelmiş olan bu milleti kurtarmak hususunda Misak-ı Millinin ve Taşkilat'ı Esasiye Kanununun ilk temel taşlarını tedarik hususunda amil olmuş, müessir olmuş, müteşebbis olmuş ve bundan dolayı tarihimizde, tarih-i millimizde en kıymetli ve yüksek hatırayı ihraz etmiş ise, kongreniz dahi milletin ve memleketin hayat ve halas-ı hakikisini temine medar olacak düsturun temel taşlarını ve esaslarını ihraz edip ortaya koymak suretiyle tarihte büyük namı ve çok kıymetli bir hatırayı ihraz edecektir.”
12 Mart Erzurum’un kutlu günüdür, çünkü;
Mustafa Kemal’in ruhuna tercüman olan şehit yavrusu Yatılı Yetim İlk Mektep öğrencisi İrfan Efendi, Türk Ordusu’na seslenirken:
Büyük Askerler!
Hürmetli bakışlarıyla karşınızda duran biz küçük askerler Şark-ı Anadolu’nun yetim ve öksüz şehit çocukları. Bizim babalarımız analarımız bundan iki sene evvel bir haydut milletin kanlı baltalarıyla doğrandı. Siz her yoksulluğa katlanarak bu kış kıyamette imdadımıza koşmasaydınız bugün bizde kanlı gömleklerimizle Cenabı Allah’ın divanında bulunacaktık. Yalnız biz değil! Bütün Erzurum’un masum halkı, bütün şarkın nurlu insanları, muhterem anaları ve sevgili babaları için mukaddes varlıkları alındıktan sonra al kanlar içinde ebedi bir göç muhakkaktı. SİZ İKİ SENE EVVEL ERZURUM’U KURTARDINIZ, ŞİMDİ DE ERZURUM DEVLETİ, MİLLETİ KURTARIYOR. Biz kendi hissemize size küçücük kalplerimizle teşekkürler ediyoruz, ellerinizden ve yüksek alınlarınızdan öpüyoruz.” diyordu.
Bu ruh ve azim sayesinde ülkenin kurtuluşunda köyü, kasabası, ilçesi ve merkeziyle ERZURUM üzerine düşen şerefli görevi dün olduğu gibi bugün de bihakkın yerine getirme kararlılığında olan bir kenttir.
Bugün ERZURUM bu fedakârlığın bedelini yoksullukla, işsizlikle ve göçle ödememelidir. Bağımsızlık ruhu iktisadi ruhla taçlandırılmadıkça uzun ömürlü olamaz.
Erzurum Aktif İş Kadınları Dostluk ve Dayanışma Derneği olarak bu bilinçle çalışıyoruz. Bağışların en üstünü olan can bağışını vatanımız, bağımsızlığımız ve şerefimiz için bağışlayan devlet büyüklerimize, şehitlerimize Yüce Allah’tan rahmet diliyoruz.
1918 yılı Mart ayının 12’sinde kurtuluşa kavuşan Erzurum’un sevinçli ve mutlu gününün daim olması dileği ve duasıyla tüm hemşerilerimizin gününü kutluyoruz.”
Editör
Son Güncelleme: 11.03.2014 13:11
