Dhasemi, İranlı ve Türk sanayicilerin problemlerini çözmek için İran-Türkiye Stratejik Geliştirme Birliği Derneği kurduklarını, derneğin ilk şubesini de İstanbul yerine sanayi ve ekonomi bakımından güçlü Konya'da açmayı düşündüklerini söyledi.
Geçtiğimiz günlerde Erzurum, geçmişte Akkoyunlu, Karakoyunlu ve Safevî gibi Türk devletlerine başkentlik tapan Tebriz ile "kardeş şehir" oldu. İki şehrin yöneticileri kültürel ve ekonomik işbirliği anlaşmasına vardılar. Bu vesile ile Türkiye'de 13 yerde açılacak "İran- Türkiye Stratejik Geliştirme Birliği Derneği"nin bir şubesinin Erzurum'a açılması kaçınılmaz olmuştur.
İran ve özellikle Tebriz ile kültür kodları en çok örtüşen şehirlerin başında gelen Erzurum'un, hem iş adamlarıyla hem idarecileriyle hem akademisyenleriyle, sanat ve kültür adamlarıyla İran'a yapılacak her türlü işbirliğin içerisinde olması gerekir. Aksi halde kardeşlik sadece duygusal düzlemde kalır ve katılımcıları belli başlı kişiler olan, masrafları kamuya yüklenen seyahat ve gezilerden öteye geçmez.
&&&
M.Talat Uzunyaylalı geçenlerde "Erzurum Halkı Tebrizli mi?" başlıklı aydınlatıcı bir yazı kaleme aldı. Yazıda Erzurum'un Kanûni zamanında nasıl amamur hale getirildiği anlatılırken bilhassa "Dulkadirli Mehmed Han, Kanunî'nin emriyle, kardeşi Mirza Ali, Behram beyler ve kardeşi oğlu Şah Mehmed Bey'le birlikte, kendi aşiretlerini ve Tebriz'den katılan Sünni nüfusu yanlarına alarak, Erzurum'a geldiklerinden" bahsediliyordu.
Evet, Erzurum ile "Şehriyarın Şeheri" Tebriz'in kardeşliği oldukça eski tarihe dayanıyor. Bu kardeşliğin izlerini folklorumuzda görmek mümkündür. Şöyle ki, Muharrem Akkuş'un derlediği türküde "Acem ülkesinde eyleştim kaldım!" diyen ozan "Gel gel, hele hele gel!" derken herhalde yüreğinden bir parçaya sesleniyordu.
O ki, Tebriz'den bize selam geldi; "Şehriyar" mahlasıyla tanınan Azerî Türklerinden ünlü İranlı şair Muhammed Hüseyin Tebrizî'nin hicranına ortak olmanın vaktidir:
Bir gözün açar, bir gözün yumar
Araz'ı serin gördükde umar
Hezer'i derin gördükde cumar
Can deryasına cuman ayrılıg
Aman ayrılıg, aman ayrılıg.
Araz'ım vursun baş daşdan daşa
Göz yaşı gerek başlardan aşa
Nece yad olsun gardaş gardaşa
Ne din ganır, ne iman ayrılıg
Aman ayrılıg, aman ayrılıg.
Tebriz de Erzurum gibi aşk ve muhabbet şehridir. Alvarlı Efe'nin gazelleri sanki de Mevlâna'yı kendisine hayran kılan Şems-i Tebrizî'den el almış. "Şehriyar'ın Şeheri"den bize salam getiren ozanlar, İbrahim Hakkı Hazretleri, Şair Nefi, Sümmanî Baba gibi Aras'ın sularında aziz olmuştur.
Hemen tüm Erzurumluların Erzurum türküsü sandığı;
Araz üste buz üste (Tello)
Kebap yanar köz üste (Tello)
Koy beni öldürsünler (Tello)
Bir alagöz gız üste (Tello)
türküsü tastamam Tebriz yöresine aittir. Derleyicisi de Hasan Cüdari'dir. Şaşırdınız değil mi? İşte Tebriz ile böylesine ruh ikiziyiz, iç içeyiz… Erzurum'un yetiştirdiği mümtaz sanatçılardan Mükerrem Kemertaş'ın derlediği Erzurum türküsünde Tebriz'e gitmemiş miydik nazla, intizarla…
Giderem men Tebriz'e
Bir dahi gelmem size
Şirinin datlı dili
Yadigâr kalsın size
Giderem men Şiraz'a
Dayanamam bu zaza
Gel koklaşah menim kız
Belki gelmem bu yaza…
&&&
Biraz da kardeşimizi tanıyalım.
İran tarihinde zaman zaman başkentlik de yapan Tebriz, alan ve nüfus açısından İran'ın Tahran ve Meşhed'den sonra üçüncü en büyük şehridir. Sanayi bakımından İran'ın ikinci şehridir. Öte yandan İran'ın en kirli havasına sahip şehirler listesinde ikinci sıradadır. Halkın dili Azerî Türkçesidir.
Şems-i Tebrizi 1185 yılında bu şehirde doğmuştur. Şairler Anıtı (Megberet-ol Şoara), İran'ın yetiştirdiği birçok şairin ve önemli insanın mezarının bulunduğu yerdir. İran'ın çağdaş büyük şairi Şehriyar'ın mezarı da burada yer almaktadır.
Tebriz Kapalıçarşısı, doğudaki en büyük ve en önemli pazarlardandır. Pazarının genişliği bir kilometre karedir. İçindeki küçük çarşıların ve kervansarayların sayısı yirmiye ulaşır. Tebriz, eskiden beri ticaret merkezi olmuş ve bugün de İran'ın kuzey batısının en görkemli ticaret merkezlerindendir. Tebriz, daha önce İstanbul, İzmir, Konya, Azerbaycan'ın Bakü, Tataristan'ın Kazan, Filistin'in Gazze, Tacikistan'ın Kocand, Avusturya'nın Viyana, Çin'in Vuhan, Vietnam'ın Ho Şi Min şehirleriyle kardeş şehir olmuştur.
Başkan Küçükler'in imzaladığı "Kardeş Şehir" protoklüyle uzun bir ayrılıktan sonra bir uzvumuza, yüreğimizden bir parçaya kavuşmuş ve hasret gidermeye başlayan kardeş olmuşuz. Umarım ilişkilerimiz protokolün de ötesine geçer ve şehircilik adına her alanda Tebriz bizde, biz Tebriz'de neşv-ü nemâ buluruz.
İnşallah, mahzun olan Tebrizkapı önümüzdeki aylarda ve yıllarda şen olacak.
Göz yaşı gerek başlardan aşa
Nece yad olsun gardaş gardaşa
Ne din ganır, ne iman ayrılıg
Aman ayrılıg, aman ayrılıg.
Tebriz de Erzurum gibi aşk ve muhabbet şehridir. Alvarlı Efe'nin gazelleri sanki de Mevlâna'yı kendisine hayran kılan Şems-i Tebrizî'den el almış. "Şehriyar'ın Şeheri"den bize salam getiren ozanlar, İbrahim Hakkı Hazretleri, Şair Nefi, Sümmanî Baba gibi Aras'ın sularında aziz olmuştur.
Hemen tüm Erzurumluların Erzurum türküsü sandığı;
Araz üste buz üste (Tello)
Kebap yanar köz üste (Tello)
Koy beni öldürsünler (Tello)
Bir alagöz gız üste (Tello)
türküsü tastamam Tebriz yöresine aittir. Derleyicisi de Hasan Cüdari'dir. Şaşırdınız değil mi? İşte Tebriz ile böylesine ruh ikiziyiz, iç içeyiz… Erzurum'un yetiştirdiği mümtaz sanatçılardan Mükerrem Kemertaş'ın derlediği Erzurum türküsünde Tebriz'e gitmemiş miydik nazla, intizarla…
Giderem men Tebriz'e
Bir dahi gelmem size
Şirinin datlı dili
Yadigâr kalsın size
Giderem men Şiraz'a
Dayanamam bu zaza
Gel koklaşah menim kız
Belki gelmem bu yaza…
&&&
Biraz da kardeşimizi tanıyalım.
İran tarihinde zaman zaman başkentlik de yapan Tebriz, alan ve nüfus açısından İran'ın Tahran ve Meşhed'den sonra üçüncü en büyük şehridir. Sanayi bakımından İran'ın ikinci şehridir. Öte yandan İran'ın en kirli havasına sahip şehirler listesinde ikinci sıradadır. Halkın dili Azerî Türkçesidir.
Şems-i Tebrizi 1185 yılında bu şehirde doğmuştur. Şairler Anıtı (Megberet-ol Şoara), İran'ın yetiştirdiği birçok şairin ve önemli insanın mezarının bulunduğu yerdir. İran'ın çağdaş büyük şairi Şehriyar'ın mezarı da burada yer almaktadır.
Tebriz Kapalıçarşısı, doğudaki en büyük ve en önemli pazarlardandır. Pazarının genişliği bir kilometre karedir. İçindeki küçük çarşıların ve kervansarayların sayısı yirmiye ulaşır. Tebriz, eskiden beri ticaret merkezi olmuş ve bugün de İran'ın kuzey batısının en görkemli ticaret merkezlerindendir. Tebriz, daha önce İstanbul, İzmir, Konya, Azerbaycan'ın Bakü, Tataristan'ın Kazan, Filistin'in Gazze, Tacikistan'ın Kocand, Avusturya'nın Viyana, Çin'in Vuhan, Vietnam'ın Ho Şi Min şehirleriyle kardeş şehir olmuştur.
Başkan Küçükler'in imzaladığı "Kardeş Şehir" protoklüyle uzun bir ayrılıktan sonra bir uzvumuza, yüreğimizden bir parçaya kavuşmuş ve hasret gidermeye başlayan kardeş olmuşuz. Umarım ilişkilerimiz protokolün de ötesine geçer ve şehircilik adına her alanda Tebriz bizde, biz Tebriz'de neşv-ü nemâ buluruz.
İnşallah, mahzun olan Tebrizkapı önümüzdeki aylarda ve yıllarda şen olacak.
