Kanuna göre süresi geçtikten sonra, vergilendirmeye ait bir hakkın kullanılması mümkün değildir. Yani vergilendirme ile ilgili bir ödevin yerine getirilmiş sayılabilmesi için de, kanunda öngörülen sürenin geçirilmemiş olması gerekir.
Genel olarak, vergi işlemleri ile ilgili süreler, vergi yasalarında belirtilir. Vergi kanunu deyiminden, Vergi Usul Kanunu ile bu yasa hükümlerine tabi vergi, resim ve harç yasalarının tümünü anlamak gerekir. Vergi yasalarında belirtilen süreler “kanuni süreler”dir.
Bazı hallerde, vergi yasalarında süreler ya hiç yer almamış ya da açıkça belirtilmemiştir. Bu gibi durumlarda süre, 15 günden az olmamak üzere idarece belirlenir ve ilgiliye bildirilir. Bu şekilde, yasalarda yer almayıp idarece belirlenen sürelere ise İdari Süreler denir.
Ancak sadece belli bir vergiyle ilgili süreler, o vergi yasasında belirtilmiştir. Örneğin “beyanname verme” ve “ödemeye” ilişkin süreler bu niteliktedir. İşe başlama, işi bırakma ve pişmanlık hakkından yararlanma gibi genel hak ve ödevlerle ilgili süreler ise birden fazla vergiyi ilgilendirdiğinden VUK’da yer almıştır.
Vergi kanunlarında ya da idarece süreler, üç biçimde belirlenebilir;
•Gün olarak,
•Hafta ya da ay olarak,
•Sonu belli bir gün olarak.
VUK’na göre, vergi kanunlarında yazılı süreler ise aşağıdaki şekilde hesaplanır:
•Süre gün olarak belli edilmişse başladığı gün hesaba katılmaz ve son günün tatil saatinde biter;
•Süre hafta veya ay olarak belli edilmişse başladığı güne son hafta veya ayda tekabül eden günün tatil saatinde biter. Sürenin bittiği ayda, başladığı güne tekabül eden bir gün yoksa, süre o ayın son gününün tatil saatinde biter;
•Sonu belli bir gün ile tayin edilen sürelerde, süre o günün tatil saatinde biter;
•Resmi tatil günleri süreye dahildir. Sürenin son günü resmi tatile rastlarsa tatili takip eden ilk iş gününün tatil saatinde biter.
Süre, sonu belli bir gün olarak tayin edilmişse, o günün tatil saatinde biter. Sözgelimi, gelir vergisinde muhtasar beyanname ertesi ayın 20. günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine verilir. Burada sürenin sonu, söz konusu ayın 20. gününün tatil saatidir.
Yasal ve idari süreler, kimi durumlarda işlemezler. Süreleri durduran, ya da uzatan haller genel ya da özel karakterli olabilir.
Genel karakterli süre uzatan haller, birden çok vergi ile ilgili olduğundan, VUK’da düzenlenmiştir. Bunlar; mücbir sebep, ölüm ve zor durum halleridir. Özel karakterli süre uzatan haller ise belli bir vergi ile ilgili olduğundan bunlar ilgili yasalarında belirtilmiştir.
Vergi borç ve cezalarında sürelere dikkat etmek gerekir. Çünkü ödenecek borç devlete olan parasal borç olduğundan faiz ve zamla muhatap olmamak açısından sürelerin bilinmesi önem arz etmektedir.