Erzurum Kongresi’nin olmazsa olmaz kararlarından biri şuydu:
Kongreye delege olarak katılacak kişilerin misak-ı milli sınırlarında yaşaması…
Tamam da; Mustafa Kemal Paşa, sırf bu kongreye katılmak ve Milli Mücadele meşalesini Anadolu’dan ateşlemek için Erzurum’a geliyordu ve Paşa Selanik nüfusuna kayıtlı olduğu, Selanik’in de artık Osmanlı topraklarına dahil olmaması sorun olmayacak mıydı?
Olacaktı elbette…
Bu yüzden Mustafa Kemal Paşa tam 52 gün kaldı Erzurum’da…
Bu 52 günün çoğu, Paşa’nın Selanik’ten Erzurum’a istenen nüfus kaydının beklenmesinde geçti.
Bu sebepledir ki rahmetli, Selanik’ten sonra Erzurum nüfusuna kayıtlıdır.
Sadece nüfus kaydı mı?
Nutuk’ta açıkça ifade edildiği üzere, Mustafa Kemal Paşa’nın hayatındaki bir ilk de Erzurum’daki istifasıdır.
Aynen şöyle yazmıştı hatıralarında:
“Çok sevdiğimiz askerlik mesleğinden Erzurum’da istifa ettim.”
Bugün on yerden maaş alan mesleksiz ve liyakatsız “altın bürokratlar”a ibret olur mu olmaz mı bilemem, ama özellikle gençlerimiz bilmelidir ki, Erzurum Kongresi’ne gelen Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları Ankara’ya dönebilmek için ahalinden para yardımı topladı.
Çünkü araçlarına koyacakları yakıt paraları yoktu…
Cumhuriyet ve yeni bir devlet kuruyorlardı lakin ceplerinde neredeyse metelikleri yoktu.
Erzurum’da sivil elbiseleri bile şehrin ev sahipleri tarafından karşılandı.
Tam 102 yıl önceydi…
Bir milletin mukadderatını yeniden yazmak için Allah’ın verdiği ruhsatla yola çıkan mavi gözlü sarışın bir adam, Anadolu’nun çatısı Erzurum’a Erzurumlunun sinesine teslim oldu.
İşte buradan, yani Erzurum’dan çıktı o bağımsız bu devlet ve bu cumhuriyet…
Bakmayın siz bazı çevrelerin bir saçmalık uğruna Erzurum Kongresi’ne yeterince sahip çıkmamasına… Bu bizim de bir ayıbımızdır…
Lakin Erzurum Kongresi o kadar mühim o kadar mühimdir ki, (Çünkü bütün mazlum milletlere ilham ve cesaret kaynağı oldu) Gazi Paşa bunu bildiği için denizleri ve dağları aşarak Erzurum’a koştu…
Erzurum 102 yıl önce yalnızca Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarına sinesini açmadı; Erzurum, 102 yıl önce topladığı o Kongre’yle bir ulusun yeniden doğuşuna ve o ulusun yeni bir devlete kavuşmasına giden yolu açtı.
Bazıları acayip gıcık oluyorlar, biliyoruz…
Olsunlar…
Zaten bu devlet onların değil ki…
102 yıl önce yangın yerine dönmüş Erzurum’da, işte şimdiki bu devlet kendi küllerinden yeniden doğdu.
Bu sebepledir ki gençler, biz ona yalnızca bir Kongre demiyoruz.
Biz O’na, bir milletin en umutsuz bir zamanda tekrar ayağa kalkıp kendi mukadderatını tayin etmesi diyoruz.
Gazi Paşa 102 yıl önce Erzurum’a gelmek için İstanbul’dan yola çıktığında biliyordu ki, Dadaşlar yeni bir devlet ve bağımsızlık için yanıp tutuşuyor.
İyi ki geldin Paşam, hoş sefa getirdin…
